Rất nhiều bạn muốn học tiếng Trung nhưng không biết nên học từ cái gì trước tiên, nhất là những bạn tự học, không có thầy, cô giáo thực sự chỉ dẫn. Bài viết này của mình không nói quá cụ thể về lộ trình học, bởi mình may mắn được đi học ở Trung Quốc chứ không phải tự học hoàn toàn. Tuy nhiên, mình cũng có quá trình tự học, mà để đạt được trình độ (tàm tạm) như hôm nay thì mình cũng phải tự học rất rất nhiều. Không ai có thể giỏi bất kì môn học nào nói chung, đặc biệt là một môn ngoại ngữ cũng khá là “khoai” như tiếng Trung nói riêng nếu không có sự cố gắng, kiên trì, tập trung trong việc tự học cả.
Mình xin chia sẻ kinh nghiệm của mình trong việc tự học và khi bắt đầu quá trình học tiếng Trung thì phải làm như thế nào. Trước khi đọc bài viết này, các bạn có thể đọc trước bài viết trước đây của mình về những thứ nên chuẩn bị khi bắt đầu học tiếng Trung: Những tài liệu, ứng dụng cần thiết khi bắt đầu học tiếng Trung
1. Mục tiêu học và sự yêu thích tiếng Trung
Sự thật là ở bạn 2 yếu tố trên càng rõ ràng thì bạn càng có động lực để tự học tiếng Trung hơn. Đây là 2 việc bạn phải xác định ngay từ đầu, nếu cả 2 cái bạn đều không có, tất nhiên không ai có thể khẳng định bạn không thể thành công trong việc học tốt tiếng Trung (và giao tiếp nó đc thành thạo), nhưng sẽ thật khó để đi theo 1 cái gì đó trong 1 thời gian dài mà bạn chẳng biết học nó để làm gì, và bạn cũng chẳng thích nó tí nào, nhất là khi bạn là người chủ động học, 1 mình bạn.
Nói dài dòng như vậy, chỉ để kết luận: bạn nên biết mình học tiếng để làm gì, không thì ít nhất cũng phải yêu thích nó.
Khi mình bắt đầu học tiếng Trung, cô giáo có hỏi mình học tiếng Trung để làm gì, mình bảo mình chưa có dự định gì cả, chỉ là thích nên học. Và sự thật là mình càng học càng thích và giờ mình đã tìm được công việc phù hợp với năng lực và vốn ngoại ngữ của mình rồi.
Mình đã từng trải nghiệm qua, thật khó để ép 1 ng học chăm chỉ, chú tâm vào khi người ta không biết học để làm gì sau này, và người ta cũng chẳng thích thú gì thể loại chữ tượng hình vừa khó nhớ vừa khó viết này. Vì vậy, trước khi xác định học, bạn nên tìm cho mình một mục tiêu cụ thể, to hay nhỏ không quan trọng, nhưng mà phải cụ thể, ví dụ như: có thể đọc được stt của idol mà bạn thích chẳng hạn. (Trước mình học bên Trung cả lớp biết mình thích Dương Dương vì mình suốt ngày tìm video của anh ấy xem ) Càng cụ thể thì bạn càng có động lực mạnh mẽ để học hơn.
2. Có mục tiêu rồi, làm gì tiếp?
Search dòng chữ: Tự học tiếng Trung, Google sẽ trả cho bạn vô vàn kết quả khiến bạn hoa cả mắt luôn Quá nhiều tài liệu, quá nhiều loại sách khác nhau, quá nhiều cách học,… Bạn thực sự chẳng biết bắt đầu từ đầu, down tài liệu này về học thế nào đây? Nên học theo video nào?
Mình lúc bắt đầu học cũng như vậy. Mình có bộ 6 quyển Hán Ngữ, nhưng chẳng biết học sao, trên mạng thì nhiều cái có thể học quá, nên đâm ra loạn hết lên kb học cái nào hay. Đến bây giờ thì cũng rút ra được 1 vài kinh nghiệm thế này:
Nên học bài bản theo các bộ sách giáo trình, ít nhất là quyển đầu tiên, cho dù mục tiêu của bạn có là giao tiếp hay chỉ nghe nói hay 4 kĩ năng. Trừ khi đặc thù công việc và thời gian hạn hẹp khiến bạn k thể học bài bản được thì khi ấy hẵng tìm đến các loại sách khác như sách học cấp tốc, nhưng câu khẩu ngữ hằng ngày… Việc học theo các loại giáo trình này sẽ cho bạn những cái nền đầu tiên 1 cách bài bản nhất về tiếng Trung. Nó còn giúp ích cho bạn trong trường hợp bạn học xog 1 quyển kb học quyển j nữa
Những bộ sách hay mà bạn nên học là:
Giáo trình Hán Ngữ bộ 6 quyển
Để luyện kĩ năng cụ thể, bạn có thể học:
Giáo trình khẩu ngữ cấp tốc 5 quyển (bộ này mình cực kì thích)
Nếu bạn tự học, rất khó để bạn có thể học hết được đống sách trên, và nhất định cũng rất nhàm chán, vì thế Giáo trình bộ 6 quyển hoặc BOYA cơ bản là đủ, bạn có thể nghe kèm những bài đầu tiên để luyện nghe bằng quyển giáo trình nghe hiểu (mình có file mềm quyển 1, ai cần mình share cho).
Nếu bạn không học được theo sách (vì bất kì lý do bất khả kháng nào đó), bạn cũng cần học phát âm đầu tiên. Nhiều bạn học để thi HSK, nên cho rằng học nói k quan trọng. Nhưng phát âm chuẩn chính là tiền đề để bạn nghe chuẩn. Nên dù thế nào cũng vẫn phải học phát âm đầu tiên (đừng học tiếng bồi vì bất kì lý do gì trừ việc bạn chỉ cần đi XKLĐ và thực sự k có thời gian để học cho bài bản). Bạn có thể học theo cô Cầm Xu (mình đã dẫn link ở bài viết trước), cô dạy khá chuẩn và khá chậm. Có thời gian mình sẽ viết 1 bài hướng dẫn khi phát âm thì đặt lưỡi ở đâu, hơi đẩy ra như thế nào, cho các bạn dễ hình dung. Các bạn nên dành ít nhất 2 -3 tuần đầu để học hết tất cả thanh mẫu và vận mẫu trong tiếng Trung, đọc chuẩn các ghép vần và dấu. Chỉ cần những ngày đầu kiên trì, bạn có thể yên tâm đọc đc bất kì chữ Hán nào mà bạn biết phiên âm về sau.
Học xong phát âm, bạn có thể luyện nghe và học nói những mẫu câu cơ bản trước. Nên có 1 quyển vở và hãy luyện cả viết chữ – nếu bạn có thể, lúc đầu bạn sẽ thấy viết chữ vừa khó vừa k để làm gì, nhưng luyện viết nhiều, đọc nhiều sẽ giúp ích nhiều cho bạn về việc học cả việc xin việc sau này. Bạn có thể học theo cả list của cô Cầm Xu, hoặc theo những list video mình đã đăng ở bài trước. Đó đều là những list học rất hay.
Trong lúc học, nếu chưa tìm được ai để trò chuyện, bạn hãy tự đặt hội thoại và cứ đóng 2 vai đọc theo cho đến khi thuộc lòng thì thôi (trước k có ai học cùng mình cũng đành dùng cách này). Thực ra bây giờ tìm đc ng học cùng cũng k khó đâu, nhưng 1 lời khuyên là trong khoảng thời gian mới học bạn nên tìm một ng trình độ ngang bằng (tốt nhất là cùng học) hoặc hơn bạn 1 chút thôi, để cùng học. Lý do là nếu bạn kết bạn với bạn có trình độ chênh lệch quá cao, ngta nói j bạn cũng phải tra từ điển, nghe k hiểu, đọc k hiểu, kb trả lời lại thế nào thì cuộc nc ấy sớm muộn gì cũng rơi vào bế tắc.
Để nhớ chữ nhanh, chỉ có cách là bạn phải viết nhiều và đọc nhiều. Khi học chữ, bạn có thể học theo bộ thủ, nhưng k nhất thiết phải học thuộc lòng cả 214 bộ. Bạn chỉ cần học theo từng chữ. VD: chữ 你 có bộ chính là bộ nhân đứng, chữ 好 là bộ nữ. Bạn cũng nên học theo âm Hán Việt, đây cũng là cách phát triển từ vựng rất tốt. Tuy nhiên, cần để cách dùng của từ, tránh trường hợp cách dùng của người TQ k giống với mình. VD từ ‘vô duyên’ trong tiếng Trung k dùng để chỉ cách nói, cử chỉ của 1 ng với nghĩa xấu, mà chỉ để nói về vc k có duyên phận.
Nên nhớ, bạn cần kiên trì bỏ ra ít nhất hai buổi (mỗi buổi 2h) mỗi tuần để học, liên tục trong vòng 3 tháng đầu. Chỉ cần có kiến thức nền, việc học sau này sẽ không còn khó khăn như trước nữa. Bạn cũng đừng sốt ruột thấy ngta học cái j mình cũng nhảy theo sợ mình kém hơn, chậm hơn. Hãy nhớ, tự học cần kiên trì.
3. Học theo những cách vui vẻ khác
Học ngoại ngữ thì học ngữ pháp và từ vựng rất quan trọng. Từ vựng không chỉ học được từ trong sách, mà còn có thể từ rất nhiều nguồn khác. Hai trong số đó là: nghe nhạc và xem phim.
Nghe nhạc: Mới học, bạn đương nhiên nghe sẽ không hiểu ngta hát gì, vì bạn k thể tự dưng hiểu đc lời ngta hát. Bạn cần tìm lyric của nó, tìm cả phần pinyin và đọc cả dịch tiếng Việt nữa. Sau đấy hãy tra từng từ, ghi lại, học thuộc bài hát và hát mỗi khi bạn rảnh. Bạn sẽ nhớ chữ rất nhanh. 1 điều đặc biệt nữa là sau này bạn học cao lên rồi, bạn sẽ phát hiện ra bài hát năm xưa bạn k hiểu j h đã dễ dàng với bạn hơn rất nhiều rồi (đó chính là cảm xúc của mình bh đấy ^^ )
Xem phim: mới học bạn đừng hy vọng có thể nghe và đọc đc sub Trung. Bạn có thể xem phim bình thường (nên xem phim sub thay vì thuyết minh vì nghe thuyết minh bạn sẽ chẳng nhớ j đến học tiếng Trung nữa). Bạn cũng k cần thiết phải chăm chăm nhìn vào sub và dịch từng chữ một, làm như thế chỉ khiến bạn ngán tận cổ vì xem hết 1 tập 1 tiếng bạn sẽ mất toi 3 4 tiếng Cách học là bạn cứ xem phim bình thường thôi, nghe tiếng Trung cho quen tai mặc dù nghe lõm bõm đc vài chữ đã biết. Hãy ghi lại những chỗ mà bạn thấy hay, quen thuộc dùng trong khẩu ngữ.
Nếu bạn thích đọc sách, tham gia mạng xã hội, bạn cũng có thể dùng cách này để học. Tuy nhiên, đừng ép buộc mình học quá nhiều thứ một lúc, nó chỉ khiến bạn thêm căng thẳng và cảm thấy việc học sao mà đáng sợ đến thế mà thôi ^^